Reuma is niet zozeer één specifieke aandoening maar een verzamelnaam voor ruim honderd verschillende aandoeningen. De gevolgen van veel reumatische aandoeningen zijn pijn en stijfheid in spieren of gewrichten. Nog vaak wordt gedacht dat oudere mensen reuma hebben, maar het komt bij alle leeftijden voor. Veel reumapatiënten zijn zelfs jonger dan 65 jaar.
Reuma kan voorkomen in alle spieren en gewrichten. Hierdoor worden mensen die reuma hebben beperkt in hun manier van bewegen. Het treft mensen die volop in het leven staan, die werken en sporten en soms begint het zelfs al op kinderleeftijd. Salima van Weely is senior onderzoeker aan het LUMC en zegt daarover: “Voor de diagnose maakt iemand vaak een periode van onzekerheid mee. Er zijn wel klachten maar je hebt geen idee wat je mankeert. Het kan heftig zijn om te ontdekken dat je een reumatische aandoening hebt. De meeste reumatische aandoeningen gaan niet meer over. Mensen ervaren pijn, zijn vaak vermoeid en weten niet hoe ze moeten sporten of bewegen met reuma. Daar kan een fysiotherapeut je bij helpen. Hij of zij kijkt mee naar hoe je bijvoorbeeld een boodschappentas draagt, geeft tips welke beweegactiviteiten goed voor je zijn of laat zien welke oefeningen je kunt doen om grip te krijgen op je (pijn)klachten.”
Handleiding
Heb je reuma, dan kun je nog steeds naar een festival gaan of kamperen. Dat kost je alleen meer energie dan iemand die geen reuma heeft. “Houd daarom rekening met wat je de dagen ervoor en erna doet. Dat kan alleen als je je lichaam en de reacties kent. Als je reuma hebt, betekent het ook dat je moet leren hoe je lijf werkt en wat jouw eigen handleiding is.”
Praten
Het ingewikkelde aan reuma is dat je het vaak niet ziet aan de buitenkant. Je hebt goede dagen en minder goede dagen, maar voor je partner of de buurvrouw zie je er hetzelfde uit. Het is daarom belangrijk om te praten over je klachten, pijn en mogelijkheden. Ook daar kan de fysiotherapeut je bij helpen. Salima: “Je krijgt handvatten voor wat je kunt doen op een slechte dag, maar ook op een goede dag. Op een slechte dag is het belangrijk dat je wel dingen blijft doen, op goede dagen moet je juist weer kiezen om niet te veel te doen. Je wilt hoge pieken en diepe dalen voorkomen.”
Symptomen
Ondanks de vele verschillende vormen van reuma zijn een paar symptomen kenmerkend voor de meeste soorten. De bekendste zijn pijn en stijfheid in de gewrichten onder andere bij het uitvoeren van dagelijkse activiteiten zoals aankleden, huishoudelijke taken of typen. Andere symptomen zijn vermoeidheid of pijnlijke gewrichten. Werd vroeger nog gedacht: ‘doe rustig aan’, inmiddels is er veel (wetenschappelijk) bewijs dat bewegen voor mensen met reuma juist belangrijk en goed is. De meeste mensen met reuma mogen zelfs intensief bewegen. Dit betekent dat je bij een beweegactiviteit gaat hijgen, zweten en spiervermoeidheid voelt.
Beweegplan
Bewegen blijkt effectief en veilig waardoor ook iemand met reuma kan voldoen aan de Nederlandse beweegnorm: minstens een half uur per dag matig intensief bewegen en twee keer per week spierversterkende activiteiten. Bewegen zorgt voor positieve effecten op korte termijn, zoals verminderen van pijn en stijfheid. Op de langere termijn verbeter je je spierkracht, conditie en dagelijks functioneren. Zelfs het risico op hart- en vaatziekten vermindert. Je houdt dingen makkelijker vol en ook je conditie wordt beter. “We raden mensen met reuma daarom aan om een beweegplan te maken,” vertelt Salima. “Reuma verandert je leven en het kan zijn dat hoe je beweegt niet meer bij je past. Als je merkt dat dingen meer moeite kosten of meer pijn doen dan kan dit een moment zijn om (weer eens) naar de fysiotherapeut te gaan.”
Smalle evenwichtsbalk
Salima vergelijkt bewegen voor iemand met een reumatische aandoening met een evenwichtsbalk. “Als je gezond en fit bent dan is die balk breed. Die evenwichtsbalk wordt smaller naarmate je ouder wordt, een slechtere conditie hebt of als je een reumatische aandoening hebt. Wat je kunt doen voordat je ‘eraf valt’ is in deze gevallen beperkter. Dan is begeleiding van de fysiotherapeut fijn om samen de evenwichtsbalk weer te verbreden. Conditie- en spierkrachttraining en het oefenen van lenigheid en balans is belangrijk voor een goede houding en het helpt ook om je gewrichten te ondersteunen en zelfstandig te functioneren. Nu en in de toekomst. Bij de behandeling door de fysiotherapeut gaat het er niet om dat je tot in lengte van dagen behandeld wordt. Het gaat er bij reuma om dat je voldoende beweegt en dat je leert bewegen op een manier die bij je past en die je volhoudt. De fysiotherapeut helpt je om te leren wat voor jou en je lijf werkt als je reuma hebt. En op die manier kun je ook jezelf helpen.”
Veel voorkomende reumatische aandoeningen zijn Reumatoïde artritis, axiale Spondyloartritis (Ziekte van Bechterew) en Artrose. Zoek bij voorkeur een fysiotherapeut die op de hoogte is van de bestaande KNGF-richtlijnen en aanbevelingen voor de behandeling van reumatische aandoeningen en/of extra scholing heeft gevolgd voor het behandelen van mensen met reuma.
Bekijk de video over fysiotherapie bij reumatoïde artritis
Bekijk de video over fysiotherapie bij heupartrose
Bekijk de video over fysiotherapie bij knieartrose
