Veel mensen denken dat artrose komt door slijtage van de gewrichten. Alsof je knieën of heupen langzaam ‘op’ raken door gebruik. Maar dat klopt niet, zegt hoogleraar Peter van der Kraan van Radboudumc. “Normaal bewegen is niet slecht voor je gewrichten – het houdt ze juist gezond.”
Wat gebeurt er bij artrose?
Bij artrose verandert het kraakbeen in een gewricht. Dat kraakbeen zorgt ervoor dat botten soepel over elkaar kunnen bewegen. Lange tijd dacht men dat artrose ontstaat doordat je het gewricht te veel gebruikt. Nieuw onderzoek laat zien dat het juist omgekeerd is: als je een gewricht te weinig gebruikt, verzwakt het kraakbeen.
Dat betekent dat artrose niet simpelweg ‘slijtage’ is, maar een veranderingsproces in het lichaam. Daarbij spelen onder andere veroudering, ontstekingsprocessen en erfelijke factoren een rol.
Beweging houdt kraakbeen gezond
Wanneer je beweegt, komt er druk op je gewrichten. Dat klinkt misschien negatief, maar dat is het niet: die druk zorgt ervoor dat het kraakbeen gevoed blijft en goed herstelt. In het kraakbeen zit een stof, TGF-bèta, die actief wordt bij belasting. Deze stof voorkomt dat kraakbeen verandert in bot. Als je te weinig beweegt, wordt die stof niet goed geactiveerd en kan het kraakbeen juist sneller achteruitgaan.
Beweging helpt dus om je gewrichten sterk te houden. Het zorgt bovendien voor betere doorbloeding, sterkere spieren en minder stijfheid en pijn.
Waarom leeftijd en leefstijl ook meespelen
Artrose hangt vooral samen met je biologische leeftijd – hoe ‘fit’ je lichaam van binnen is. Factoren zoals overgewicht, hoge bloeddruk en weinig beweging versnellen het verouderingsproces van je lichaam. Daardoor kunnen gewrichten eerder veranderen.
Een gezonde leefstijl helpt dus ook om artrose te voorkomen of te verminderen. Door gezond te eten, voldoende te slapen en regelmatig te bewegen blijft je lichaam jonger dan de kalender aangeeft.
De rol van de fysiotherapeut
De fysiotherapeut helpt je om op een veilige en verantwoorde manier in beweging te blijven. Veel mensen met artrose zijn bang om te bewegen uit angst voor ‘meer slijtage’, maar dat is een misverstand. Normaal bewegen maakt artrose niet erger.
De fysiotherapeut kijkt samen met jou wat mogelijk is. Dat kan een oefenprogramma zijn om de spieren rond het gewricht sterker te maken of een wandel- of fietsroutine die bij jouw belastbaarheid past. Ook leer je hoe je activiteiten slim kunt opbouwen, zodat bewegen weer prettig wordt.
Vind een fysiotherapeut bij jou in de buurt
Blijven bewegen loont bij artrose
Beweging is dus een belangrijk onderdeel van de behandeling. Het vermindert pijn, vergroot je bewegingsvrijheid en helpt je dagelijkse dingen langer zelfstandig te doen. En misschien nog wel belangrijker: het geeft vertrouwen dat je lichaam wél aankan wat je doet.
Zoals Peter van der Kraan het samenvat:
“Het hele idee van gewrichtsslijtage moet het hoofd uit. Bewegen is geen risico – het is juist de sleutel tot gezonde gewrichten.”
