In het kort
- Bij sarcopenie worden je spieren sneller afgebroken dan aangemaakt. Hierdoor verlies je spierkracht en krijg je problemen met bewegen (o.a. meer risico op vallen en lichamelijke beperkingen)
- Als je sarcopenie hebt dan kun je moeite hebben met activiteiten zoals traplopen, knielen, opstaan vanuit een stoel en iets zwaars tillen
- Regelmatig bewegen en voldoende, eiwitrijke voeding kunnen het proces vertragen
- Denk je dat je sarcopenie hebt? Ga dan langs de huisarts of neem rechtstreeks contact op met de fysiotherapeut
- Met de fysiotherapeut werk je aan de opbouw van spierkracht en spiermassa zodat je klachten afnemen en je lichamelijk functioneren verbetert
Wat is sarcopenie?
De term sarcopenie is afkomstig van de Griekse woorden sarx (‘vlees’) en penia (‘tekort’, ‘gebrek’). Bij het ouder worden verliezen we spiermassa en daardoor spierkracht. Na ons 50e levensjaar gebeurt dat met 1 tot 2 procent per jaar, vanaf ons 60e zelfs met 3 tot 4 procent. Het risico op sarcopenie neemt dan toe. Bij ongeveer 10 tot 20 procent van de volwassenen gaat dit proces van spierafbraak sneller. We spreken van sarcopenie als je weinig spierkracht en weinig spiermassa hebt. Ernstige sarcopenie is ook als je minder snel kan lopen dan voorheen, als je moeite hebt om je evenwicht te bewaren en/of opstaan uit een stoel moeilijker gaat.
Risicofactoren voor sarcopenie:
- een hogere leeftijd
- te weinig beweging
- niet mobiel zijn door een (lange) ziekenhuisopname
- ondervoeding en daardoor een eiwittekort
- tekort aan vitamine D
- kanker
- ontstekingen in het lichaam (bijv. bij chronische aandoeningen)
- bepaalde medicijnen
- roken
- hormonale veranderingen (zoals de overgang)
- genetische aanleg (erfelijkheid)
Sarcopenie komt vaker voor bij ouderen maar ook jongeren kunnen het krijgen.
De klachten bij sarcopenie
Je hebt minder kracht in je armen en benen. Dagelijkse activiteiten zoals traplopen, knielen, opstaan vanuit een stoel en iets zwaars tillen zoals een boodschappentas worden moeilijker. Ook kan het voorkomen dat je vaker struikelt of zelfs valt.
Wat kan de fysiotherapeut voor je doen?
Onderzoek
Je komt bij de fysiotherapeut omdat de huisarts (of praktijkondersteuner) je naar aanleiding van je klachten heeft doorverwezen of omdat je rechtstreeks contact hebt opgenomen. De therapeut laat je een aantal testen doen om te bepalen in welk stadium de sarcopenie is. Vervolgens krijg je uitleg over sarcopenie, de gevolgen en de manieren waarop je spierkracht en spiermassa weer kunt opbouwen.
Ben je op oudere leeftijd en heb je meerdere aandoeningen en lichamelijke beperkingen, dan kun je terecht bij een geriatriefysiotherapeut. Is de sarcopenie een gevolg van kanker, dan is de oncologiefysiotherapeut de behandelaar die jou het beste kan helpen.
Behandeling
Het doel van de behandeling van de fysiotherapeut voor sarcopenie is om de spieropbouw en spierkracht te bevorderen. Hierdoor kun je weer zelfstandig je dagelijkse activiteiten doen. In deze blog lees je meer over de behandeling van sarcopenie.
Bij sarcopenie is niet alleen regelmatig bewegen belangrijk maar ook voldoende en eiwitrijke voeding. Daarom werkt de fysiotherapeut vaak samen met andere zorgverleners zoals de geriater, de specialist ouderengeneeskunde, de ergotherapeut en/of de diëtist. De behandeling bij de therapeut kan plaatsvinden in een praktijk maar ook bij jou thuis; dit hangt af van jouw persoonlijke situatie.
De behandeling voor sarcopenie kan onderdeel zijn van een behandeling voor een andere aandoening of klacht, denk bijvoorbeeld aan reumatoïde artritis of osteoporose, maar dit hoeft niet. De fysiotherapeut signaleert dit en overlegt hierover met andere zorgverleners. De behandeling voor sarcopenie kan een positieve invloed hebben op de andere klacht of aandoening.
Vind direct een (gespecialiseerde) fysiotherapeut bij jou in de buurt.
Kosten
Voor meer informatie over kosten en verzekeringen voor fysiotherapie, zie deze pagina.
Wat kun je zelf doen?
- Houd je spieren sterk en in goede conditie door dagelijks meerdere keren de trap op te lopen, meerdere keren achter elkaar op te staan vanuit een stoel, op te staan vanaf de grond en door stevig door te fietsen.
- Doe aanvullend krachttraining in een sportschool.
- Eet voldoende eiwitrijke producten (vlees, vis, melkproducten, peulvruchten en noten) bij elke maaltijd.
- Eet drie maaltijden per dag.
- Slik vitamine D.
- Roken is een risicofactor voor sarcopenie. Het is dus verstandig om hiermee te stoppen.
Deze informatie is gemaakt door medewerkers van het KNGF en een gespecialiseerd fysiotherapeut.
