Een harde piep, het geluid van de zee of constante ruis. Zo’n tien tot vijftien procent van de mensen hoort een geluid zonder dat het er werkelijk is. Oorsuizen, ook wel tinnitus genoemd, kan heel vervelend zijn. Annemarie van der Wal is manueel en orofaciaal fysiotherapeut en gespecialiseerd in de behandeling ervan.
We weten dat als we te lang naar een te hard geluid luisteren, we gehoorschade kunnen oplopen, met tinnitus als gevolg. Maar tinnitus kan ook andere oorzaken hebben. Tijdens haar promotie aan de Universiteit van Antwerpen onderzocht Annemarie van der Wal de relatie tussen kaakproblemen en tinnitus. “Zo’n 25 procent van de mensen met tinnitus hebben somatische tinnitus. Daarbij spelen de nek en de kaak een rol. We onderzochten wat het effect van een kaakbehandeling was, en wat bleek: bij zo’n 60 procent van de mensen met kaakgerelateerde somatische tinnitus was er een aanzienlijke verbetering. Voor mensen met langdurige en chronische tinnitus is dat een mooi resultaat. Als fysiotherapeuten kunnen we veel mensen met tinnitus dus helpen.”
Somatische tinnitus
‘Even doorbijten, op je tandvlees lopen, het voor de kiezen krijgen’, het zijn allemaal spreekwoorden die Annemarie gebruikt om de relatie tussen stress en kaakklachten aan te duiden. Mensen die veel dingen doen met hun kaken overbelasten hun spieren. Soms doen mensen dat omdat ze gestresst zijn, soms uit gewoonte. Met ontspanningsoefeningen kan Annemarie ervoor zorgen dat kaakklachten verminderen – en daarmee de tinnitus ook.
“Tinnitus kan verschillende oorzaken hebben. Geluidsschade maar ook psychische klachten zoals een angst- of depressiestoornis, of de ziekte van Ménière (dan heb je heftige aanvallen van duizeligheid). Maar een oorprop of een (goedaardige) brughoektumor kunnen ook tinnitus veroorzaken. Als fysiotherapeuten kunnen we alleen somatische tinnitus behandelen. Daarom is het belangrijk dat we de oorzaak van de tinnitus achterhalen. Wij kunnen niet in oren kijken, maar een huisarts kan dat wel. In de ideale situatie werk je in een team met een huisarts, KNO-arts, audioloog en een gnatholoog (tandarts die pijn en problemen met kauwen behandelt). Werken in teams gebeurt nu nog niet, maar ik werk wel veel samen met gnathologen.”
Cognitieve gedragstherapie bij tinnitus
Tinnitus is voor iedereen verschillend. Sowieso al omdat het geluid dat iemand hoort per persoon verschilt. En sommigen horen het in één oor en anderen in beide. Maar tinnitus kan ook zowel permanent zijn als komen en gaan. Dat laatste heeft te maken met twee factoren, legt Annemarie uit: “Eigenlijk heb je altijd een soort van basis-tinnitus die onder je ‘prikkelrem’ zit – die merk je dus niet op. Er zijn factoren die je basis-tinnitus omhoog kunnen brengen, zoals spierspanning, migraine of trauma, maar het kan ook zo zijn dat je prikkelrem omlaag gaat, doordat je vermoeid bent of stress hebt.” Om deze reden kunnen mensen met tinnitus ook baat hebben bij cognitieve gedragstherapie, een behandeling die ook veel wordt ingezet. De klachten nemen dan wel niet af, maar je kan wel je prikkelrem verhogen en leren om er beter mee om te gaan.
Wie somatische tinnitus heeft en daarmee geholpen wil worden, raadt Annemarie een bezoek aan een orofaciaal fysiotherapeut aan. Bij mensen die bij haar in de praktijk komen onderzoekt ze altijd eerst of er daadwerkelijk sprake is van somatische tinnitus. Met fysiotherapie en ontspanningsoefeningen ziet ze de klachten in ongeveer negen behandelingen verbeteren. En wie verzekerd is voor fysiotherapie kan ook een orofaciaal fysiotherapeut bezoeken. Dat is dus zeker het proberen waard.
