Bij bekkenfysiotherapie denk je al gauw aan fysiotherapie tijdens de zwangerschap of na de bevalling. Maar het aandachtsgebied is veel groter. Klachten waarbij de fysiotherapeut kan helpen zijn lage rugklachten, buikpijn, zindelijkheidsproblematiek, erectieproblemen, moeite hebben met vrijen of ongewild verlies van urine of poep. De bekkenfysiotherapeut is er dan ook voor volwassenen én kinderen. Dieuwke Botschuijver-Sellmeijer: “Als bekkenfysiotherapeut bied je naast behandeling van klachten ook een veilige haven om lastige onderwerpen bespreekbaar te maken.”
De bekkenbodem ligt rondom de vagina of penis, plasbuis en de anus en bestaat uit spieren en bindweefsel. De spieren werken allemaal samen en vangen de druk op die in de buik ontstaat bijvoorbeeld tijdens hoesten, niezen, lachen en bewegen. Ondanks dat de spieren door elkaar lopen, betekent dat niet dat je altijd overal last van hebt. Dieuwke: “Klachten kunnen heel specifiek zijn. Denk bijvoorbeeld aan een tienermeisje dat wil zwemmen als ze ongesteld is, maar haar tampon niet (goed) naar binnen krijgt. Maar ook jongens met buikpijnklachten of die nog in hun broek plassen op oudere leeftijd kunnen terecht bij de bekkenfysiotherapeut.”
Veelgehoorde klachten
De meest voorkomende klacht is verlies van urine zonder dat je het wilt. Ruim 3,5 miljoen mensen in Nederland hebben daar last van. Dat zijn zowel vrouwen als mannen en ook kinderen. Een ander veelgehoord probleem gaat over verstoppingsklachten van de darmen en moeilijk naar de wc kunnen. Daar hebben zo’n twee miljoen Nederlanders last van. Een kleinere groep, zo’n tweehonderdduizend mensen, heeft last van het omgekeerde en verliest poep zonder dat ze het willen of laten vaak windjes. Vooral naarmate je ouder wordt, krijg je daar meer last van. “Veel problemen hebben te maken met verkeerde spanning. Je moet de bekkenbodemspieren aanspannen op het moment dat het nodig is. Bijvoorbeeld als je nodig naar de wc moet, tijdens het hoesten of als je opstaat en gaat bewegen. Door het aanspannen loop je rustig naar de wc of verlies je tijdens het hoesten en opstaan geen urine. Knijp je onbewust de spieren al continu aan, dan kan je ze op het moment dat je ze wel nodig hebt niet nog eens extra aanspannen.”
Om te weten welke behandeling je nodig hebt, vraagt de bekkenfysiotherapeut eerst naar je klachten. Die vragen gaan over eventuele buikklachten, klachten in de lage rug of heupgebied, maar ook over hoe je plast en poept, een eventuele zwangerschap en bevalling, hormonale klachten en klachten bij vrijen. Na de intake vindt er een lichamelijk onderzoek plaats waarbij de bekkenfysiotherapeut kijkt naar je houding, ademhaling, spierkracht en hoe je dagelijkse bewegingen van je rug en bekken uitvoert. “Soms geven we na het lichamelijk onderzoek al oefeningen mee. Daarmee leert de patiënt hoe hij of zij het bekken, de heupen en de rug moet bewegen.”
Bewustwording
De bekkenfysiotherapeut geeft naast advies en behandeling ook uitleg over wat het bekken is en hoe de bekkenbodemspieren in elkaar zitten. “Omdat niet iedereen weet wat goed plasgedrag is, hoe je goed op het toilet zit, wat een normale vocht- en voedselinname is en wanneer je voldoende vezels eet, vertellen we daar ook uitgebreid over. Vaak geven we een dagboek mee waarin de patiënt bijhoudt hoeveel hij of zij drinkt, naar de wc gaat en eet. Dat is een stukje bewustwording. Ik vraag ook altijd aan de patiënt zelf wat hem of haar opvalt in het dagboek. Tegelijkertijd is het voor ons als fysiotherapeut een meetinstrument om te bepalen wat iemand heeft. Daar stemmen we dan deels de behandeling op af.
Bekkenfysiotherapie gaat veelal over behandeling van klachten, maar in het geval van zwangerschap en bevalling ook over preventie. De Nederlandse Vereniging voor Bekkenfysiotherapie (NVFB) ontwikkelde daarom de bekkenbodemcheck. Een vragenlijst voor vrouwen die langer dan zes weken geleden zijn bevallen waarmee ze ontdekken of ze risico lopen op bekkenbodemklachten of verzakkingsklachten. “Het doel is om vrouwen alerter te maken. Ze zeggen niet voor niets: voorkomen is beter dan genezen.”
Het onbespreekbare bespreekbaar maken
“We kijken heel gericht naar de klachten en wat iemand weer wil kunnen, zodat de behandeling echt op maat is. Uiteindelijk werk je er samen naartoe dat de patiënt weer beter gaat bewegen, maar behandeling door de bekkenfysiotherapeut gaat in veel gevallen ook om de kwaliteit van leven. Mensen die onbedoeld urine of ontlasting verliezen durven vaak niet meer naar buiten. Ze schamen zich. Hartstikke begrijpelijk natuurlijk. Maar bij ons is niks gek of vreemd. Heb je klachten? Blijf dan niet rondlopen met pijn omdat je je schaamt of denkt dat er niks aan te doen is. Als bekkenfysiotherapeut maken we het onbespreekbare bespreekbaar en zorgen we dat patiënten zich veilig voelen om klachten te bespreken en laten behandelen.”
Herken je klachten die in dit interview worden genoemd? Kijk dan eens op https://www.bekkenfysiotherapie.nl/ of vind direct een fysiotherapeut bij jou in de buurt.
