“We leren mensen hoe ze hoofdpijn kunnen herkennen, verlichten en voorkomen”

Mensen weten vaak niet waar hoofdpijn door ontstaat. En ze denken bij hoofdpijn al helemaal niet aan fysiotherapie als onderdeel van de oplossing. Maar als je begrijpt wat de oorzaak is van de pijn, valt er volgens orofaciaal fysiotherapeut Wouter van Leeuwen met fysiotherapie soms heel veel winst te behalen. “Het is fijn voor patiënten als ze zelf aan de slag kunnen.”

“Als je hoofdpijn hebt, ervaar je vaak meerdere klachten. Je kunt ook last krijgen van de schouders, nek of kaak. En dat heeft invloed op je dagelijkse leven”, vertelt Wouter van Leeuwen. Hij is orofaciaal fysiotherapeut en heeft een universitair diploma in Headache Disorders van de Universiteit van Kopenhagen.

De huisarts, neuroloog of hoofdpijnspecialist is de eerste behandelaar bij hoofdpijn. Die kan medicatie geven. Een hoofdpijnspecialist, psycholoog of een fysiotherapeut kan je verder ondersteunen. Een fysiotherapeut heeft bij iemand met hoofdpijn volgens Van Leeuwen een coachende rol. “Idealiter geef je een combinatie van preventie en behandeling. Het doel is om mensen te leren hoe ze klachten kunnen herkennen, verlichten en voorkomen.”

Voortekenen en triggers herkennen

“Veel voorkomende hoofdpijnen zijn migraine en spanningshoofdpijn. We zien dat mensen die hier last van hebben vaak ook nekklachten ervaren. Als je bekend bent met hoofdpijn, dan kan nekpijn een voorteken zijn van de hoofdpijn zelf. Zoals de meeste hoofdpijnen voortekenen hebben. Migraine kondigt zich vaak aan door veel geeuwen, vaker plassen, misselijkheid of plotse gevoelens van irritatie, depressiviteit of juist blijheid. Voor veel hoofdpijnvormen geldt dat er een heel proces in de hersenen afspeelt waar we nog niet alles van weten.”

“De fysiotherapeut leert je om je hoofdpijn beter te begrijpen. Bijvoorbeeld in welke situaties je vaker last hebt van hoofdpijn, wat de voortekenen zijn en hoe je deze eerder kunt herkennen. Je leert hoe je hier op een juiste manier mee kunt omgaan en zo kunt voorkomen dat je klachten erger worden. Heb je na een dag werken meer hoofdpijn, dan kan iets op jouw werk een trigger zijn. Ook stress kan een trigger zijn. Als je je klachten leert begrijpen, kan je er ook beter mee omgaan.”

Hoofdpijndagboek voor inzicht

Van Leeuwen begint een afspraak vaak met een hoofdpijninventarisatie. Hij kijkt daarbij naar de duur en de aard van de hoofdpijn. Maar ook naar hoe het voelt, waar de hoofdpijn precies zit en of iemand al onder behandeling is bij een arts en eventueel medicijnen slikt. “Een hoofdpijndagboek, dat minimaal een maand, maar liever nog drie maanden wordt bijgehouden, geeft inzicht. Uit zo’n dagboek kan bijvoorbeeld duidelijk worden dat iemand weinig sport. Het vergroten van de conditie kan bij migraine een groot verschil maken in de intensiteit van de pijn en de duur van de migraine. Zodra zoiets duidelijk wordt, overleg je als fysiotherapeut wat een patiënt zelf kan doen.”

Vergroten zelfredzaamheid

“Soms hebben mensen last van combinatiehoofdpijn, verschillende soorten hoofdpijn dus. Dan kan het zijn dat de medicatie niet goed werkt. Als je behandeld wordt voor hoofdpijn A maar hoofdpijn B wordt niet herkend, ervaar je nog steeds klachten.”

“Als fysiotherapeut kijk je mee naar de klachten die mensen ervaren. Door (hoofd)pijn en/of stress kunnen de nek- en schouderspieren gevoeliger worden. De spieren kunnen dan pijnlijker aanvoelen en ook minder soepel bewegen. Als fysiotherapeut help je mensen door ze steun te bieden: met kennis, adviezen, oefeningen en begeleiding maak je hen zelfredzaam. Het is fijn voor patiënten als ze zelf aan de slag kunnen. Door hen mee te nemen in wat er speelt en te laten zien waar ze zelf invloed op hebben (en waarop niet) wordt al veel duidelijk. Iemand wil weten waar hij of zij goed aan doet. Daarin kan een orofaciaal fysiotherapeut of een manueeltherapeut een belangrijke taak hebben”, aldus Van Leeuwen.

Als lichamelijke klachten je geest beïnvloeden

“Wanneer je last hebt van langdurende of telkens terugkerende lichamelijke klachten, kan fysiotherapie uitkomst bieden. Als je door deze lichamelijke klachten ook vermoeidheid, stress en spanning ervaart, kun je terecht bij een psychosomatisch fysiotherapeut. Die kan achterhalen waar je klachten vandaan komen en kijkt samen met jou naar wat kan helpen om je lichamelijk en geestelijk beter te voelen.”