Mensen weten vaak niet waar hoofdpijn door ontstaat. En ze denken bij hoofdpijn al helemaal niet aan fysiotherapie als onderdeel van de oplossing. Maar als je begrijpt wat de oorzaak is van de pijn, valt er volgens orofaciaal fysiotherapeut Wouter van Leeuwen met fysiotherapie soms heel veel winst te behalen. “Het is fijn voor patiënten als ze zelf aan de slag kunnen.”
“Als je hoofdpijn hebt, ervaar je vaak meerdere klachten. Mensen krijgen ook last van de schouders, hun nek of kaken. En dat heeft invloed op de kwaliteit van leven”, vertelt Wouter van Leeuwen Hij is orofaciaal fysiotherapeut, ook wel kaakfysiotherapeut genoemd. Een fysiotherapeut heeft bij een patiënt met hoofdpijn volgens Van Leeuwen eerder een coachende rol. “Idealiter is er een combinatie van preventie en behandeling. De algemene behandeling van hoofdpijn gebeurt door bijvoorbeeld een neuroloog of hoofdpijnspecialist. Die kan acute of preventieve medicatie geven. Is dat traject eenmaal ingezet, dan kan gekeken worden hoe een hoofdpijnspecialist, psycholoog of een fysiotherapeut verder kan ondersteunen”.
Voortekenen
“Veel voorkomende hoofdpijnen zijn migraine en spanningshoofdpijn. We zien dat mensen die hier last van hebben vaak ook klachten in de nek ervaren. Ook vermoeidheid, geeuwen en stemmingswisselingen zijn veel voorkomende klachten. Wat mensen niet altijd weten is dat nekpijn niet altijd uit de nek komt, maar ook uit de hersenen kan komen. Nekpijn kan een voorteken zijn van hoofdpijn zelf, zoals de meeste hoofdpijnen voortekenen hebben. Zo krijg je bij migraine vaak zin in bepaald eten, gevoeligheid of last van licht- en geluidsprikkels en nekpijn. Voor veel hoofdpijnvormen geldt dat er een heel proces in de hersenen afspeelt waar we nog niet alles van weten. Uitleggen waarom mensen bijvoorbeeld last hebben van de nek, maar we niet altijd de nek moeten behandelen, is een belangrijke taak voor de fysio”.
Hoofdpijndagboek
Van Leeuwen begint een afspraak vaak met een hoofdpijninventarisatie. Er wordt daarbij gekeken naar de duur en de aard van de hoofdpijn. Maar ook naar hoe het voelt, waar het precies zit en of je al onder behandeling bent en eventueel medicijnen slikt. “Dankzij een hoofdpijndagboek – dat minimaal een maand, maar liever nog drie maanden wordt bijgehouden – krijgen we inzicht. Uit zo’n dagboek kan duidelijk worden dat iemand weinig sport. Het vergroten van de conditie kan, bij bijvoorbeeld migraine, een groot verschil maken in de intensiteit van de pijn en de duur van de migraine. Zodra zoiets duidelijk wordt, overleg je als fysiotherapeut wat een patiënt zelf kan doen. Het is belangrijk om hoofdpijn altijd in het geheel te behandelen”.
Hinder en stress
“Mensen komen niet bij mij als hun medicatie goed werkt. Wel als ze last hebben van combinatiehoofdpijn, verschillende soorten hoofdpijn dus. Als je behandeld wordt voor hoofdpijn A maar hoofdpijn B wordt niet herkend, dan ervaar je nog steeds klachten. Als fysio kijk je mee naar de hinder en stress die mensen ervaren. Bij hoofdpijn bouwen mensen makkelijker meer spanning op in hun spieren, waardoor ze daar ook last van kunnen krijgen. Als fysiotherapeut kun je mensen helpen door ze te ondersteunen met kennis. Met tips, oefeningen en counseling maak je ze zelfredzaam. Het is fijn voor patiënten als ze zelf aan de slag kunnen”, aldus Van Leeuwen.
Triggers herkennen
“Wat bij hoofdpijn nog meer kan helpen is eventuele triggers leren herkennen. Heb je na een dag werken meer hoofdpijn, dan is jouw werk je trigger. Ook stress kan een trigger zijn. Een psychosomatische fysiotherapeut kan je behandelen wanneer je lichamelijke klachten ervaart die niet, of onvoldoende, verklaard kunnen worden door een lichamelijke aandoening. Door als fysiotherapeut mensen mee te nemen in wat er speelt en te laten zien waar ze zelf invloed op hebben (en waarop niet), wordt al veel duidelijk. Iemand wil weten waar hij of zij goed aan doet. Daarin kan een orofaciaal fysiotherapeut een belangrijke taak hebben.”
